انیاگرام چیست؟
امروزه در جوامع مختلف یکی از مباحثی که بسیار موردبحث واقعشده است، مسئلهی تیپهای شخصیتی است. هر انسانی دارای ویژگیهای شخصیتی خاصی است که درصورتیکه آنها را بشناسد میتواند نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کرده و بدین ترتیب به کمال شخصیتی خود برسد.
انیاگرام یا به انگلیسی Enneagram گونهای از شخصیت شناسی است که تمامی افراد را به ۹ گروه شخصیتی تقسیمبندی میکند.
تاریخچه انیاگرام
سابقهی انیاگرام حدوداً به هشتصد سال قبل در منطقهی شرقی ایران برمیگردد. بسیاری از اسناد، مولوی را بزرگ این مکتب میدانند. گفته میشود که مولوی شاگردان خود را با یک روش مشخص و ثابت تربیت نمیکرده است؛ بلکه آنها را به ۹ گروه تقسیمبندی کرده و به هر یک از آنان روش متفاوتی را برای دستیابی به کمال معرفی میکرده است. در اواسط قرن بیستم جورج گورجیف، عارف روسی بامطالعه بر روش مولوی اینگونه شناسی شخصیتی را بنیانگذاری کرد.
اصطلاح انیاگرام (اناگرام) از واژه یونانی «Ennea» به معنی «نُه» و «Gramma» به معنای «گروه» تشکیلشده است. هدف شناخت ابعاد شخصیت انسان و ارائه راهکار برای رشد و خودآگاهی بیشتر انسان است.
چرا انیاگرام؟
یکی از مهمترین سؤالاتی که مطرح میشود این است که چرا باید از تیپ شخصیتی انیاگرام خود اطلاع داشته باشیم؟ برای پاسخ به این سؤال نگاهی به فواید استفاده از این تیپ میاندازیم:
۱ – شناخت نقاط ضعف و قدرت
پس از تعیین تیپ شخصیتی هر فرد، نقاط ضعف و قدرت فرد مشخصشده که با علم و آگاهی بر آنها میتواند در جهت تثبیت نقاط قوت و بهبود نقاط ضعف خود پیش برود.
۲ – کشف علایق و استعدادها
هر تیپ شخصیتی از ویژگیها و استعدادهای خاص خود بهرهمند است. بدین ترتیب با آگاهی از آن میتواند به شکوفایی هر چه تمامتر آن استعدادها بپردازد.
۳- آگاهی از تیپ شخصیتی اطرافیان
انسان موجودی اجتماعی است، پسنیاز به ارتباط سالم باهم نوع خود دارد. درصورتی که از ویژگیهای اخلاقی و شخصیتی اطرافیان خودآگاه نباشیم گاهی برخی رفتارها میتواند باعث رنجش و یا ضربههای سخت به آنها و یا حتی به خودمان شود. برای مثال اگر ندانیم که دوستمان تیپ ۱ است درحالیکه تیپ ۱ افرادی قضاوتی هستند ممکن است از قضاوت بیشازحد دوستمان دلخور شویم که در صورت شناخت این ویژگی میتوانیم بهجای ناراحتی به مدیریت بهتر آن بپردازیم.
نکاتی در مورد انیاگرام
۱ – تیپ شخصیتی انیاگرام اکتسابی است.
تیپ شخصیتی انیاگرام توسط ژنتیک منتقل نمیشود و ارثی نیست. بلکه در طول ۷ تا ۱۴ سالگی که بیشتر شخصیت هر فرد شکل میگیرد، شخصیت فرد شکلگرفته و پسازآن تا آخر عمر تغییر نخواهد کرد.
۲ – هر تیپ در انیاگرام از دو بال خود تأثیر میگیر
هر فرد دارای یکی از ۹ تیپ شخصیتی انیاگرام است، اما ویژگیهای تیپی دو بال خود را نیز داراست. منظور از بال در انیاگرام دو تیپ شخصیتی همسایه است. برای مثال تیپ ۲، ویژگیهای تیپ ۱ و ۳ را به ارث میبرد.
در مقالههای بعدی به توضیح بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت.
۳ – هر تیپ دارای لایه سالم و ناسالم است.
هر تیپ دارای لایه سالم و ناسالم است. در اصل هر تیپ دارای ویژگیهای شخصیتی است که خاص آن تیپ است. برای مثال تیپ ۱ قضاوتی هستند و تلاش برای اصلاح دیگران دارند. اگر فرد بیشازحد دیگران را مورد قضاوت قرار دهد، در لایه ناسالم خود قرار دارد و در نقطهی مقابل آن اگر فرد این صفت را در حد تعادل رعایت کند، در لایه سالم قرار خواهد داشت.
به عبارت بهتر سالم و ناسالم بودن شخص در تیپ خود بستگی به نحوه به کارگیری ویژگیهای بارز شخصیتی خود دارد.
۴ – هیچ تیپی نسبت به تیپ دیگری برتری ندارد
این باور غلط است که برای مثال تیپ ۳ بر تیپ ۶ برتری دارد. هر تیپ در مثال خود برتر است و مقایسه تیپهای شخصیتی از اصل غلط و بیپایه است. پس بعد از مطالعهی این تیپهای شخصیتی، به فکر شبیه کردن خود به تیپهای دیگر نباشید.
۵ – تمامی صفات در تمامی تیپها موجود است.
باور غلط دیگری که وجود دارد این است که صفات خاص مختص تیپ خاص است. مثلاً خشم و عصبانی بودن خاص تیپ ۱ است؛ اما اینطور نیست. درست است صفت خشم برای تیپ ۱ مشهود است، اما تمامی تیپها میتوانند عصبانی شوند! پس تمامی صفات اعم از خشم مهربانی تنفر و … برای تمامی تیپهای شخصیتی موجود است.
مطالبی که بالا ارائه شد، مقدمهای از تیپ شخصیتی انیاگرام بود. در مقالات بعدی به ترتیب به توضیحات تکمیلی و پیشرفتهتر در مورد انیاگرام و ۹ تیپ شخصیتی انیاگرام خواهیم پرداخت.
با الفبایت همراه باشید!!